وقتی هنر سینمای ایران دستمایه می شود
?#سعید_همتی
?فیلم سفارشی یا فیلم حکومتی در ادبیات سینمایی ایران به آن دسته از فیلم‌هایی اطلاق می‌شود که توسط نهادها و اشخاص وابسته به حکومت آخوندی ساخته و یا تامین اعتبار می‌شوند.
?فیلم‌های سفارشی(حکومتی) عمدتاً توسط منتقدان به دلیل برخورداری از منابع کلان مالی حکومتی، اشاعه ایدئولوژی فرقه ای و پروپاگاندای حکومتی مورد نقد قرار می گیرند.
?در این میان هر فیلمی که مشکلات عدیده مردم ایران را به تصویر بکشد و یا فساد شدید موجود در دل حکومت آخوندی را بازگو کند، بلافاصله انگِ “سیاه نمایی” می خورد و مورد سانسور و فشار حکومتی و حتی تحت تعقیب قضایی قرار می گیرد.
?” صادق زیبا کلام” عبارت “سیاه‌نمایی” را اختراع یک ژانر جعلی نامید که بر اساس تعابیر اصولگرایان برای حمله به فیلم‌های فیلمسازان مستقلی همچون “رخشان بنی اعتماد” ساخته شده‌است. به اعتقاد او این ژانر مصداق حقیقی در سینمای ایران ندارد.
?زیباکلام در این رابطه گفت:
من سینمای ایران را به سه دسته تقسیم می کنم، دسته اول سینما و هنر حکومتی است که سمبل آن افرادی همچون حاتمی کیا، مسعود ده نمکی و فرج الله سلحشور هستند. دسته دوم گروه گیشه است که برایش فروش اهمیت دارد. اقلیت سومی هم هستند که سینمای آنها هنر برای هنر است و من سینمای “رخشان بنی اعتماد” را در این گروه قرار می دهم.
?اما حتی اگر از تعابیر زیباکلام بگذریم، “ابراهیم حاتمی‌کیا” خود به هنگام دریافت جایزه اش در جشنواره فجر با صراحت اعتراف می کند که با بودجه‌ای که برای فیلم “به وقت شام” از سپاه پاسداران گرفته، یک سال اهالی سینما را نان داده است!
?” خروج” هم که ادامه‌ای است بر فیلم قبلی اش، “به وقت شام” به همان میزان سطحی و شعاری و با قصد و غرض سیاسی در راستای آرمان‌ها و اهداف فرقه ای سپاه تروریستی پاسداران است.
?اگر فیلم قبلیِ “حاتمی کیا” نسل کشیِ پرهزینه سپاه را در سوریه توجیه می‌کرد، فیلم اخیرِ او در ژانر انتقادی سعی دارد “حسن روحانی” را مسئول همه نابسامانی‌ها و فقر و فلاکت مردم نشان دهد.
“?حاتمی‌کیا” درحالی اقدام به ساخت چنین فیلم جهت داری نمود که به خوبی می‌داند که در ساختار جمهوری اسلامی، رئیس‌جمهور با وجود بی تدبیری هایش نقش تعیین کننده ای ندارد و تصمیم‌گیرندگان اصلی همین سپاه تروریستی و دستگاه بیت رهبری است که حاتمی‌کیا خود را نیروی آن ها می‌داند و با بودجه‌های میلیاردی موسسه سینمایی‌اش(اوج) از جیب این مردم ضعیف البنیه این فیلم‌های سفارشی را می‌سازد.
?” محمد رسول‌اف” فیلمساز ایرانی که از سوی قوه قضائیه به دلیل ساخت چند فیلم انتقادی با حکم یک سال زندان روبرو شده، گفته است که بازجویانش از سازمان “اوج” سپاه بودند. به گفته “رسول اف” بازجوها به او گفته‌اند اصلاً وزارت اطلاعات را قبول ندارند.
?در این راه فیلمسازان حکومتی که تنها میزانِ مبلغ دریافتی برایشان مهم است و نه وجدان انسانی یا عقل و منطق، زبان سینما را هم با ترجمه فرقه ای شیعه آخوندی محض بیان می کنند و این زبان فاشیستی سینمایی برایشان به یک ارزش بلامنازع و ظاهراً مقدس تبدیل می‌شود.
?فیلمسازانی چون حاتمی‌کیا شالوده واقعی تفکر شیعه آخوندی هستند، با تمام ویژگی‌هایش، از رانت‌خواری تا بازی در نقش قربانی برای پروپاگاندا، از شعار زدگی فرقه ای تا توهم ظهورامام غایب، از فرافکنی تا تلاش برای مخفی کردن ریا کاری فرقه ای.
“?غلامعباس فاضلی” منتقد برنامه “هفت” در واکنش به گفته های ابراهیم حاتمی‌کیا در مراسم اختتامیه سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر، چنین گفت :
?نمایش پرهیاهوی شما در مراسم اختتامیه جشنواره سی‌وششم، برای من تداعی‌کننده “شو” کهنه شما در جشنواره نوزدهم بود. همان وقتی که در جلسه مطبوعاتی فیلم “موج مرده” دست به دامان منتقدان شدید، از آنها خواستید از فیلم شما حمایت کنند، و از کج‌فهمی‌ها و یک‌سونگری‌های سپاه پاسداران و فرماندهان آن گله کردید.
?این همه تعارض در زندگی و از بستر این جناح سیاسی به آن جناح رفتن زننده است، اما زننده تر از آن قربانی‌گرفتن شما برای تعارضات زندگی‌تان است.
?مگر همین شما نبودید که با فیلم “موج مرده” بزرگ‌ترین ضربه معنوی را به سپاه وارد کردید و به‌خاطر همین رویکرد نه تنها فیلم‌تان تا مدت‌ها اجازه نمایش نداشت، بلکه خودتان هم “ممنوع‌التصویر” بودید؟!
?ماهیت شما برای همگان واضح و مبرهن است. عوام‌فریبی کافی است. سوارشدن روی موج احساسات بس است.
?شما رفته بودید فیلمی علیه داعش بسازید، اما رفتار شما در مراسم اختتامیه نشان داد متأسفانه خودتان به یک داعشی تبدیل شده‌اید.
?وزارت فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی، یکی از مراجع اصلی سانسور، ممنوعیت شغلی فیلمسازان و حامی زندانی شدن ده ها نویسنده، هنرمند، روزنامه‌نگار و فیلمساز در ایران است.
?بنیاد سینمایی حکومتی “فارابی” به عنوان بازوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش سینما شناخته می‌شود که فیلم سازان مستقل سینمای ایران، عملکرد و اهداف سیاسی و حکومتی آن را نقد کرده‌اند.
?اولویت تولید فیلم در بنیاد فارابی شامل فیلم‌های معناگرای شیعی، جنگ و نبرد فرقه ای و در آخر سینمای اجتماعی با زمینه فرهنگ شیعه آخوندی است. این بنیاد برگزارکننده جشنواره جهانی فیلم فجر در ایران است که بارها از سوی فیلمسازان صاحب نام ایران مورد نکوهش و تحریم قرار گرفته است.
?این بنیاد به فیلمسازانی امکانات و بودجه می‌دهد که در چارچوب اهداف فرقه ای و سیاست فرهنگی حکومت آخوندی عمل کنند.
?بررسی مجموع سه فهرست رسمی اعلامی “بنیاد سینمایی فارابی” ، “مؤسسه رسانه‌های تصویری” و “مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی” نشان می‌دهد که در مجموع، رقمی در حدود ۱۶۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای تولید فیلم در دست‌کم یک دهه گذشته از بودجه وزارت ارشاد پرداخت شده است.
?رقم اعلام شده البته شامل پرداخت‌هایی که از بودجه نهادهای دیگر چون سپاه پاسداران، صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، شهرداری تهران، قوه قضائیه، آستان قدس، سازمان زندانها، بنیاد مستضعفان و حوزه های علمیه شیعی به تولید فیلم‌های سینمایی داده شده، نمی‌شود.
?یکی از بیشترین پرداخت ها در این فهرست به فیلم “رستاخیز” ساخته احمدرضا درویش مربوط می‌شود که “بنیاد فارابی” بیش از ۱۰ میلیارد تومان برای آن هزینه کرده است، فیلمی که روایتی با برداشت غلو آمیز شیعی از واقعه عاشورا است.
?بر مبنای فهرست بنیاد فارابی، فیلم غلو آمیز “چ” ساخته ابراهیم حاتمی کیا که درباره زندگی مصطفی چمران در سال ۹۲ ساخته شد با دریافت ۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان دیگر فیلمی است که بیشترین کمک مالی را گرفته است. پس از این فیلم، آثاری با مضامین سیاسی و همچنین درباره جنگ جمهوری اسلامی و عراق مانند “سرو زیر آب” ، “امپراتور جهنم” و “ویلایی‌ها” ارقامی بیش از یک میلیارد تومان دریافت کرده‌اند.
?در فهرست اعلام شده بودجه اختصاص داده شده سپاه پاسداران به فیلم‌های مختلف وجود ندارد. این موضوع بویژه با فعال شدن هرچه بیشتر سازمان سینمایی اوج وابسته به سپاه در سال‌های اخیر در تولید فیلم‌ها قابل توجه است.
?به عنوان مثال سازندگان فیلم “تنگه ابوقریب” فیلم مهم جنگی امسال سینمای ایران که محصول سازمان اوج است گفته‌اند که بیش از ۵ میلیارد تومان هزینه ساخت این فیلم کرده‌اند. بر همین اساس سهم همچنان هنگفت جنگ در بودجه ساخت فیلم‌ها در ایران مشخص می‌شود.
?این ارقام البته با درنظرگرفتن بودجه ۱۱۰ میلیارد تومانی تولید فیلم مذهبی “محمد رسول‌الله” ساخته “مجید مجیدی” باعث می‌شود تا مجموع سهم تفکرات آخوندی در تولیدات سینمایی ایران باز هم افزایش یابد.
?سازندگان فیلم محمد رسول‌الله گفته‌اند که بودجه هنگفت فیلمشان را که در سال‌های ۹۰ تا ۹۲ ساختند از “بنیاد مستضعفان” گرفته‌اند.
?” بنیاد سینمایی فارابی” از زمان محمود احمدی نژاد تاکنون در کشورهایی نظیر عراق، لبنان، فلسطین، افغانستان، ترکیه و اندونزی برنامه‌های سینمایی خود را دنبال کرده است. این بنیاد با تشکیل بازار فیلم منطقه‌ای به دنبال گسترش فرهنگ آخوندی در منطقه است.
?فعالیت “بنیاد فارابی” در عراق پس از امضای تفاهمنامه سینمایی در سال ۲۰۱۹ آغاز شد. سال گذشته “رائد فرید زاده” معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی پیشنهاد ساخت فیلم سینمایی مشترک درباره گروه “حشد الشعبی” را به مدیر کل سینما و تئاتر عراق داد.
?به باور منتقدان مستقلِ سینمای ایران، بخشی از اعضای سپاه پاسداران جزو مدیران فرهنگی و سینمایی حکومت هستند و اکثر رایزن های فرهنگی سفارت‌های ایران در دیگر کشور ها را اعضای سپاه پاسداران تشکیل می دهند.